අප අද බොහෝ භක්‌ත්‍යාදරයෙන් වන්දනා කරන මහනුවර දළදා මාළිගයේ වැඩසිටින දළදා වහන්සේ අපට පූජාවස්‌තුවක්‌ ලෙසින් ලැබුණේ දැඩි අවහිරතා මධ්‍යයේ බව අපි නොදනිමු. ඒ සඳහා දෙව්ලොව දෙවියන් මෙන්ම මනුෂ්‍ය ලෝකයේ ප්‍රභූන්ද අපට බොහෝ සේ උදව් විය.
දළදා වහන්සේ ළඟතබාගත් දඹදිව පඬුවස්‌ රජ මිත්‍යාදෘෂ්ඨික අදහස්‌ වැළඳ එම දළදාවට කළ හිරිහැර බොහෝය. වරක්‌ කිණිහිරියක්‌ මත තබා මිත්‍යාදෘෂ්ඨිකයන් ලවා දළදාවහන්සේට කුළුගෙඩිවලින් පහරදීමට අණකරද්දී, දළදාවහන්සේ එම කිණිහිරියේ එරී ගොස්‌ නිරුපද්‍රිතව වැඩසිටි බව බෞද්ධ සාහිත්‍ය පුරාවෘතවල දැක්‌වේ. එහිදී දළදාව ප්‍රාතිහාර්ය පෑ බව කියෑවේ.
එහිදී කිසිවෙකුටත් කිණිහිරෙන් මෑත්කොට ගත නොහැකි වූ දළදා වහන්සේ ඉන් මෑත්කොට වඩා හිඳුවාගත්තේ බුදුරජාණන් වහන්සේට ෙ-තවනාරාමය කරවා පූජා කළ අනේපිඬු මහ සිටුගේ සත්වැනි මුණුබුරා වූ සුභද්‍ර නමැති සිටාණන්ය. මේ සිටාණෝ බුදුරජුන්ගේ දහසක්‌ ගුණගායනා කරමින් වැඳ දොහොත්මුදුන් කළ අවස්‌ථාවේ රශ්මිකදම්භ විහිදුවමින් ඒ සම්‍යක්‌දෘෂ්ටික පිංවතාගේ දෝතට වැඩියහ.
එහිදී සුභද්‍ර සිටාණන් ජාතක වශයෙන් බුදුරජාණන් වහන්සේගේ ගුණ ගායනා කළ බව පැවසේ. මෙහිදී ගායනා කළ අලංකාර පද්‍ය බෞද්ධ ග්‍රන්ථවල දැක්‌වෙන අතර ඒවා අත්‍යලංකාර බව කිව යුතුය.
මුනි රාජ වරො - නර රාජ වරො
දිවි දෙව වරො - සුචි බ්‍රහ්මවරො
සක පාප හරො - පර පාප හරො
සක වුද්ධිකරො - පර වුද්ධි කරො
ලෝක ජනී ජනයාගේ පූජාවට පාත්‍රවූ අනන්ත කරුණා ගුණයෙන් යුත් මහා කාරුණික වූ සියලු ප්‍රඥවට මුල්වූ, ශාඛ්‍යවංශයට අයත්, මාරදිව්‍යයාට බියක්‌ වූ සියලු සත්ත්වයාට ප්‍රිය උපදන්නාවූ, ලෝක ශිවඞකර වූ පාපභයඞකරවූ සර්වඥ දිවාකරයාණන් වහන්ස. ඔබ වහන්සේගේ ආශ්චර්යය පෙන්වාදුන මැනව. ආදී වශයෙන් උන්වහන්සේගේ ගුණ ගායනාකරන විට ප්‍රාතිහාර්යය පාමින් ජනී ජනයා විශ්මපත් කර ඇත.
මෙහිදී මිත්‍යාදෘෂ්ටික අදහස්‌ දැරූ පඬුවස්‌ රජ බෞද්ධයකු වූ බව පුරාවෘතවල සඳහන්ය. නමුත් නිගණ්‌ඨයන් රජුගේ සිත් නැවත නැවතත් පාරමින් දළදාවහන්සේට අවමන් කිරීම සඳහා යොදාගන්නට උත්සාහ කළ බව පැවසේ. එහෙත් පසුව තෙරුවන්සරණ ගිය උපාසකයෙක්‌ වූ එම රජු තම රාජ්‍යයද දළදා වහන්සේට පූජා කළේ මහත් බැතිසිතිනි. පසුව පඬුවස්‌ රජතුමා සසුනේ පැවිදිව සිට කාලක්‍රියා කළ බව පැවසේ. ඉන්පසු "ගුහසීව" රජු දළදාව දන්තපුරයට වැඩමවා ගත් අතර පුද පූජා පවත්වමින් එයට ගෞරවාදරය පිරිනැමූ බව කියෑවේ.
එම අවධියේ උදේනි රජුගේ පුත්වූ දන්තකුමරු මහත් වූ පින් ඇත්තෙක්‌ වූ අතර කළිඟු පුරයට පැමිණ දළදා වහන්සේට බුහුමන් දක්‌වමින් එහි වසන්නට විය. දන්තකුමරු යහපත්ය පැහැපත්ය. ප්‍රියඋපදනා සුලුය. මහපින් ඇතියහ. "ගුහසීව" රජුට මේ තරුණයා හිතට ඇල්ලුවේය. දිනක්‌ රජු දන්තකුමරුට කතාකොට "පුත නුඹ රාජකීයයෙකි. වාසනා ගුණය පුරුදු පුහුණු කළ අයෙකි. හොඳම හොඳ බෞද්ධයෙකි. මම මගේ ඇසවන්· රූපකාය සම්පතින් අගපැමිණි· හේමමාලාවෝ තොපට සරණකර දෙමි. පුත, ඊට කැමැතිදැයි කියව· "ඉන්පසු දන්තකුමරු ගුහසීව රජු අමතා "මහරජ පියාණනි· ඉදින් ඔබවහන්සේගේ කැමැත්ත එයනම් මම ඊට කෙසේ පිටුපාන්නේ වෙම්ද? මම කැමැත්තෙමි."
මේ අයුරින් දෙපාර්ශ්වයේ කැමැත්තෙන් ඒ දෙදෙනා අතර විවාහය මහත් උත්සවාකාරයෙන් සිදුවිය. දළදාවහන්සේ රැක්‌මේ කාර්යභාරය ඉන්පසුව පවරන ලද්දේ මේ දන්ත කුමරුට හා හේමමාලාවන්ටය.
පසු කලෙක දන්තධාතූන්වහන්සේ පැහැරගනිමියි සිතූ "ක්‍ෂීරධාර රජ පුත්වරුන්" ගුහසීව රජු සමඟ යුද්ධ ප්‍රකාශ කළවිට මහසෙන් රජුගේ අවධියේ සිට තිබූ මිත්‍රත්වය ප්‍රයෝජනයට ගනිමින් දළදාවද රැගෙන ලක්‌දිවට යන ලෙස ගුහසීව රජු කම බෑණා වන දන්ත කුමරුට හා දියණිය හේමමාලාවන්ට ආදරයෙන් කියා සිටියහ.
"මම ච පිය සහායො සො මහාසෙන රාජා
ජින චරිත සරොප් ද්ව ද්ව සෙවාභි යුත්තො
සලිලම පිච පුට්‌ඨො ධාතුයා පත්ථයන්තො
විවිධ රතන ජානං පාභතං පෙසයි තථ"
ආදී වශයෙන් මහාසේන රජු පෙරදී තමා වෙතින් දන්තධාතූන් වහන්සේ ඉල්ලූ ආකාරයද සිහිපත් කර දුනි.
ඉන්පසු බ්‍රාහ්මණ වෙස්‌ගත් දන්ත කුමරු හා හේමමාලා කුමරිය දළදාව සඟවාගෙන මහත් හිරිහැර කරදර මධ්‍යයේ ලක්‌දිව බලා ඒමට පිටත්වුනි. තමලිංගමු නුවරින් නැව් නැගි ඔවුන් දළදා වහන්සේගේ ඍද්ධිබලයෙන් කිසිදු ආපදාවක්‌ නොමැතිව ලංකාපටුනට සැපත් වූහ.
මොවුන් ලක්‌දිවට ගොඩබැස්‌සේ මහසෙන් රජුගේ පුත්වන කීර්ති ශ්‍රී මේඝවර්ණ රජ දවසය. මෙම රජුගේ රාජ්‍ය ප්‍රාප්තියෙන් නවවන වර්ෂය වූ ක්‍රි.ව. 312 දී. දන්ත කුමරු හා හේමමාලා කුමරිය දළදාව රැගෙන ලක්‌දිවට ආ වග ඉතිහාසයේ සඳහන් වේ. එදා දෙවනපෑතිස්‌ රජු විසින් බුදුසසුනට පූජා කළ මහමෙව්නාවේ පිහිටි ධම්මචක්‌ක ගෘහයේ දළදාව තැන්පත්කර රජු ඇතුළු පිරිස්‌ ඊට පුද සත්කාර කළ බව බෞද්ධ සාහිත්‍යයේ සඳහන්යෑ.
අනුරාධපුරයට වැඩම කළ දළදා වහන්සේ එම ශුද්ධ භූමියෙහි වඩා හිඳුවා. මහ පූජාසත්කාර කිරීමට රජු අණකළේය. ඒ සඳහා දෙවියන්ගෙන්ද සහාය ලැබුණ බව බෞද්ධ පොතපතේ සඳහන්ය. කෙසේ වෙතත් බුදුන්වහන්සේ ජීවමානව සිටියදී දෙසා වදාළ ලෙසින් ප්‍රධාන පූජාමය වස්‌තුවක්‌ අපට ලැබීම අපේ බෞද්ධ ජනයාගේ භාග්‍යයක්‌ කොට සැලකිය යුතුය.
එදා එම අවස්‌ථාවේ ශ්‍රී දන්තධාතූන් වහන්සේ කිත්සිරිමෙවන් රජුට දැකගැනීම පිණිස මහා පෙළහර දැක්‌වූ අතර රජු පැහැද පස්‌වනක්‌ ප්‍රීතියෙන් පිනාගොස්‌ දන්තධාතූන්වහන්සේට පුදසත්කාරාදිය පැවැත්වීම පිණිස නුවරුන් අණවන ලදී. ඒ අතර රජතුමා ශ්‍රී දන්තධාතූන්වහන්සේ හිස මුදුනේ තබාගෙන සිංහාසනයෙන්ද පූජාකර මහා ශබ්දපූජා පවත්වා දළදාවහන්සේ අනුරාධපුර නගරයේදී පූජ්‍යත්වයට පත්කරන ලද්දේ දළදා පූජාවන්ටද අණ කරමින්ය. එදා නුවරවැස්‌සෝ මේ මහා ප්‍රාතිහාර්යය දැකගැන්ම සඳහා දහස්‌ සංඛ්‍යාතව පෙළසැදී සිටගත්හ.
නැවතද සොළීන් ලක්‌දිව ආක්‍රමණය කර දළදාවත්, පාත්‍රාධාතුවත්, මිණිබෙරයත් රැගෙන සොළීරටට පලාගියහ. මෙයින් කෝපයට පත් සිළු සිරිසඟබෝ රජතුමා මන්නාරම් තොටින් නැව්නැගීගොස්‌ සොළීපුර අවරෝධනය කර දළදාවත්, පාත්‍රාධාතුවත්, මිණිබෙරයත් ආපසු ලංකාද්වීපයට ගෙන එන ලදී. ඉන්පසු රාජපරම්පරා ලෙසින් ගජබා රජතුමා, මහළු විෙ-බා රජතුමා මහළු පැරකුම්බා මහජතුමා දළදා පුද පූජා පවත්වමින් ඊට නිසි ගෞරව දක්‌වමින් දළදා වහන්සේගේ කටයුතු පිණිස නිලධරයන් පවා පත්කරමින් කටයුතු කරන ලදී.
මේ කාලය අතරතුර පණ්‌ඩිත විජයබාහු නිශ්ශංක කල්‍යාණවතී, ධර්මාශෝක, ඇණියංග, ලීලාවතී, මංගල යන රජුන් හා රැජනියන් දළදාවහන්සේට මහා පුදසත්කාර කළ රජුන් හා රැජනියන් අතර විය.
එසේම දඹදෙණි පුර රජකළ විෙ-බා පණ්‌ඩිත පැරකුම්බා බුවනෙකබා, බෝසත් විෙ-බා, වත්හිමි යන රජවරුන් දළදා වහන්සේට ගෞරව පූජා සත්කාර කළ අතර දෙවන පැරකුම්බා හෙවත් පණ්‌ඩිත පැරකුම්බා රජු දඹදෙණිගල මස්‌ථකයේත්, විෙ-සුන්දරාරාම විහාර භූමියේත් දළදා මන්දිර කරවා තුන්වේලේ පුදසත්කාර කරන ලදී.
දඹදෙණි රජදවස මාළිගාගල මුදුනේ සිට ලෝකඩ තම්මැට්‌ටම ගසා ඇසුණ දුර ප්‍රමාණයේ ගොඩ මඩ භූමි දළදා වහන්සේට පූජාකරන ලද අතර හීල හා දිවා දානය නියමිත පරිදි රාජකාරි ලෙස දළදා වහන්සේට පූජාකිරීමට නිලධාරීන් අණවන ලදී. මෙම කාලයේදී දළදා වහන්සේ වෙනුවෙන් වාර්ෂිකව සිදු කෙරෙන ශ්‍රීවර්ධන පූජාවද පවත්වන්නට කටයුතු යොදන ලද්දේ දෙවන පැරකුම්බා රජ දවසය. එතුමන්ගේ අවධියේම "රිදී හතළිස්‌ දාහකින්" කරඬුවක්‌ සාදා දළදා වහන්සේට පූජාකරන ලද්දේ රන්රිදී මුතු මැණික්‌ ඔබ්බවා සකස්‌ කළ මාලාදාමයකින් කරඬුව වටකොට සරසාය. එදින මහ පුද පූජා දඹදෙණි පුරවරයේදී සිදුකළ බව පුරාවෘතයන්හි සඳහන්ය.
ඉන්පසු කෝට්‌ටේ, සීතාවක, ආදී රාජධානිවල පුදපූජා ලබා වර්තමානයේ වැඩවසන මහනුවර දළදා මාළිගාවට දන්තධාතූන්වහන්සේ වැඩමකළේ කීර්ති ශ්‍රී රාජසිංහ රජු දවසය. එම රජතුමා පත්තිරිප්පුවක්‌ තනවමින් දළදා වහන්සේට හරසර දැක්‌වූ අතර වාර්ෂිකව දළදා පෙරහැර ඇසළ මාසයේ සිදු කිරීමටද මූලිකව කටයුතු කළේය. බෞද්ධ ජනයාගේ මුදුන්මල්කඩ බඳු ශ්‍රී දන්තධාතූන්වහන්සේ අපේ රටට ලැබුණේ ඔය අයුරින්ය. මේ කාලසීමා තුළ බොහෝ ව්‍යසන හා කැරලි කෝලාහලද ඇතිවිය. ඒ විස්‌තර එකක්‌ නෑර මෙහි සඳහන් කළ හොත් ලිපිය තවත් දිග්ගැස්‌සේ හේමමාලා පුණ්‍යවන්තියගේ කෙස්‌ තුළ සඟවාගෙන බුද්ධාලම්භන ප්‍රීතියෙන් වැඩම කළ ඒ මහා පුරුෂෝත්තමයාණන්ගේ වාම දළදාව අදත් නිරුපද්‍රිතව කන්ද උඩරට ශ්‍රී දළදා මාළිගයේ වැඩසිටින බව අපි දනිමු. ඒ වැඩසිටින අනුහසින් අපට මහවිපත් සිදුනොවන බව කෝටිගණන් ජනතාවගේ විශ්වාසයයි. එම විශ්වාසය තවත් බොහෝකල් බෞද්ධ ජනයාගේ හදවත් තුළ නොනැසී පවතිනු ඇත.
උපුටා ගැනීම - සිංහලයා
ධර්මරත්න තෙන්නකෝන්
1 comment:
ගොඩක් වටිනා ලිපියක්...
Post a Comment